۱۶ مرداد ۱۳۹۲
بهرام میلانی
سیاست
دادگاهی در برابر رسانهها
Photo: AP
شب ۲۶ فوریه ۲۰۱۲، اهالی توینلیک فلوریدا با شنیدن صدای گلولهای به دم پنجرهها آمدند، باران شدید و تاریکی مطلق مانع از این میشد که کسی متوجه تراژدی که به وقوع پیوست شود. یک دقیقه پس از شنیده شدن صدای گلوله ماشینهای پلیس سر رسیدند و جورج زیمرمن را در حالی که در کنار جسد تریوان مارتین نشسته بود یافتند. صورت جرج زیمرمن خون آلود و سر او از سه نقطه مختلف شکاف برداشته بود. اینها همه آغاز مشهورترین پرونده قضایی دو سال گذشته آمریکا بود. پروندهای که حتی اخبار انتخابات ریاست جمهوری آمریکا را هم زیر سایه خود برد و تبدیل به خبر اول آن کشور شد.
قتل
مشکل اصلی پرونده این بود که به جز زیمرمن و تریوان کس دیگری نمیداند آن شب چه اتفاقی افتاد. بر اساس گفتههای زیمرمن متهم پرونده، او در آن شب مانند شبهای دیگر به عنوان نگهبان محله در حال گردش در خیابانها بود که تریوان مارتین را دید که کلاه ژاکتش را بر سرش کشیده و به شکل مشکوکی راه میرود. زیمرمن بلافاصله به پلیس زنگ میزند و به آنها حضور یک فرد مشکوک در محل را گزارش میدهد. متصدی به زیمرمن توصیه میکند به دلیل مسائل امنیتی به دنبال فرد مشکوک نرود و در اتومبیلش باقی بماند تا پلیس از راه برسد. زیمرمن به اپراتور اطمینان میدهد که او به دنبال مارتین نخواهد رفت. آنگونه که زیمرمن در بازجویی برای پلیس شرح داد، او پس از مکالمه با پلیس از ماشین خود پیاده میشود تا نام خیابان را پیدا کند. زیمرمن در هنگام بازگشت به ماشینش با تریوان مواجه میشود که از او میپرسد آیا مشکلی داری؟ زیمرمن به آرامی پاسخ میدهد: خیر. تریوان به او میگوید: اما الان یک مشکل داری، و با او گلاویز میشود.
براساس اعترافات زیمرمن، مارتین به دلیل جثه بزرگترش به راحتی خود را بر روی او انداخته و با شدت سر او را به بتونهای پیاده رو میکوبد. زیمرمن که جان خود را در خطر میدید با صدای بلند شروع به فریاد زدن میکند و درخواست کمک میکند اما کمکی از راه نمیرسد، او که در چند قدمی مرگ بود با کلتی که به همراه داشت به مارتین شلیک میکند و خود را از دست او نجات میدهد.
پلیس پس از بازجویی از زیمرمن به دلیل اینکه شواهد موجود با ادعای او همخوانی داشتند، او را با استناد به اینکه قتل انجام گرفته تنها برای دفاع شخصی بوده آزاد میکند. اما بر خلاف انتظار زیمرمن این پایان ماجرا نبود.
از زندان تا دادگاه
دو روز پس از درگیری، تریسی مارتین پدر تریوان در مورد شهادت زیمرمن ابراز تردید کرد و خواستار آن شد تا او را قبل از روشن شدن وقایع زندانی کنند. خانواده تریوان با استخدام بنجامین کرامپ و ناتالی جکسون به عنوان وکیل و رایان ژولیسن به عنوان تبلیغات چی وارد کارزار حقوقی با جورج زیمرمن شدند. آنها بلافاصله خبر قتل تریوان را در اینترنت پخش کردند و با کمک تیم تبلیغاتی قویشان موفق به برگزاری مصاحبههای متعدد با شبکههای تلوزیونی شدند. با فراگیر شدن خبر آزادی زیمرمن، مردم در شهرهای مختلف برای دستگیری دوباره او تظاهرات کردند. رئیس پلیس سنفورد در این مورد اظهار داشت که او هیچ دلیلی برای دستگیری زیمرمن ندارد ولی حتی خدمه اداره پلیس هم از او می خواهند تا زیمرمن را دوباره به زندان بیاورد. مادر تریوان در مصاحبههای خود ادعا کرد که نه تنها این زیمرمن بوده است که به تریوان حمله کرده است بلکه او این کار را به خاطر رنگ پوست پسرش انجام داده است. با وارد شدن اتهامات نژادپرستانه، شبکههای تلوزیونی اقدام به خبرسازی در مورد این پرونده کردند. شبکه سی ان ان در گزارشهای خود از زیمرمن به عنوان یک اسپانیولی سفید پوست نام میبرد و بر تفاوت نژادی زیمرمن و مارتین صحه میگذاشت. اما بزرگترین اشتباه را در این میان شبکه ان بیسی انجام داد، این شبکه با دستکاری فایلهای صوتی پلیس، نواری را به نمایش گذاشت که در آن زیمرمن در هنگام تماس با پلیس سیاه پوست بودن مارتین را به عنوان یک نکته منفی در مکالماتش بر میشمرد در حالی که در نوار واقعی زیمرمن تا قبل از اینکه پلیس در رابطه بانژاد مقتول از او سوالی بکند، در رابطه با رنگ پوست تریوان حرفی نمیزند. اما این تنها بخشی از ماجرا بود. وبلاگها و سایتهای مختلف برای نشان دادن مارتین تریوان از عکس دوازده سالگی او و برای زیمرمن از یکی از عکسهای قدیمی او که در آن بسیار جثه بزرگتری داشت استفاده کردند. در بررسیهای پلیس نشان داده شد که تریوان ۱۰ سانتی متر از زیمرمن بلندتر بوده است و جثه بزرگتری نسبت به او داشته است. در انتها با فشار رسانهای و تظاهرات فراوان در سراسر آمریکا جورج زیمرمن به جرم قتل درجه دوم به زندان افتاد و به انتظار محاکمه خود نشست.
محاکمه
در ۲۲ مارچ ۲۰۱۲ آنجلا کوری از سوی ایالت فلوریدا به عنوان دادستان انتخاب شد. کوری برای اثبات قتل درجه دوم شروع به کار کرد. قتل درجه دوم به نوعی از قتل گفته میشود که در آن قاتل از قبل برنامه ریزی نداشته است و به صورت ناگهانی اتفاق میافتد. در ایالت فلوریدا مجازات قتل درجه دوم حداکثر حبس ابد و برای قتلهایی که با تفنگ صورت گرفته باشد، حداقل ۲۵ سال است.
در طرف دیگر این پرونده مارک اومَرا وکالت زیمرمن را به عهده گرفت. از آنجایی که زیمرمن پولی برای پرداخت حق وکالت نداشت، اومَرا سایتی برای کمکهای خیریه مردم برپا کرد تا اینگونه هم حق خود را بگیرد هم زندگی زیمرمن را با آن بچرخاند. البته داشتن این سایت به دلیل شفاف نبودن درآمدش آنقدرها هم به نفع زیمرمن نبود و باعث شد که قرار وثیقهاش از ۱۵۰ هزار دلار به یک میلیون دلار افزایش پیدا کند.
در دو هفته از میان ۵۰۰ داوطلبی که برای هیئت ژوری ثبت نام کرده بودند، ۶ زن که تنها یک نفر از آنها از نژاد هیسپانیک بود برای قضاوت دادگاه انتخاب شدند. قاضی نلسون به وکلا اجازه دسترسی به شبکههای اجتماعی و وسایل شخصی مارتین را داد.
در روز محاکمه چد جوزف وکیل خانواده مارتین آنچه را در آن شب اتفاق افتاده بود از دید مقتول تعریف کرد. بر اساس گفتههای او مارتین تریوان در حال بازگشت از خرید خانه بود که متوجه میشود مردی با ماشین در حال تعقیب اوست. مارتین در آن موقع در حال تماس تلفنی با دوست خود بود و با او در رابطه با مردی که او را تعقیب میکرد حرف میزد. دوست مارتین به دادگاه احضار شد و در رابطه با این تلفن شهادت داد اما او نتوانست بگوید که چه کسی در ابتدا حمله را شروع کرده است. چد جوزف وقایع آن شب را اینگونه ادامه داد که مارتین سعی در فرار داشته است اما نتوانسته زیمرمن را گم کند و مجبور شده که با او درگیر شود.
آخرین مدرکی که جوزف برای اثبات گناهکاری زیمرمن داشت. دو شاهد عینی بود، هر دو شاهد دو نفر را دیده بودند که با هم گلاویز شده بودند، در ابتدا یکی از شاهدان شهادت داد که این زیمرمن بوده است که خود را بر روی مارتین انداخته است اما او بعد شهادت خود را پس گرفت و گفت فقط میداند فردی که قامت بزرگتری داشته بر روی دیگری نشسته بوده است. شاهد دوم شهادت داد که اطمینان دارد این مارتین بوده است که خود را بر روی زیمرمن انداخته است ولی او صحنهای ندیده است که تریوان سر جورج را به آسفالت بکوبد.
پس از حمله ناموفق وکلای مارتین، نوبت به مارک اومَرا رسید تا با دفاعی جانانه زیمرمن را از این مخمصه دربیاورد. بزرگترین مدرکی که اومَرا داشت شهادت پزشکی قانونی بود. بر اساس شواهد پزشکی قانونی با توجه به گونهای که تیر از لباسهای تریوان رد شده بود میتوان اثبات کرد که لباس با بدن او فاصله داشته، موقعیتی که تنها در حالت خمیده بودن اتفاق میافتد. اومَرا با استفاده از این مدرک به هیئت ژوری نشان داد که در واقع مارتین بر روی زیمرمن نشسته بوده و حالت خمیده داشته، همین یک مدرک کافی بود تا نشان دهد که جورج زیمرمن برای دفاع از خودش مارتین را کشته است و دلیل دیگری برای این قتل وجود نداشته است. هیئت ژوری پس از ۱۶ ساعت مجادله رای به بیگناهی زیمرمن دادند و اینگونه دادگاه به پایان رسید.
واکنشها در برابر نتیجه دادگاه
با پایان محاکمه، پدر تریوان در توئیتر خود اعلام کرد که «با اینکه قلب شکستهای دارم ولی ایمانم تکان نخورده است ،من همیشه عاشق تری خواهم بود.» او در ادامه از مردم درخواست کرد که به نظر دادگاه احترام بگذارند، اما مردم مانند پدر تریوان آرام نبودند. بلافاصله طوفانی از خشم توئیتر را فرا گرفت و هزاران نفر در هر لحظه نسبت به نتیجه دادگاه و زیمرمن ابراز نفرت میکردند. اما شاید مهمترین فردی که در این میان واکنش نشان داد باراک اوباما بود. او اظهار داشت اتفاقی که برای مارتین افتاده است میتوانست ۳۰ سال پیش برای او بیافتد. او در ادامه گفت او هم مانند هر مرد سیاهپوست دیگری نفرتهاینژاد پرستانه را در چشم دیگران دیده است و میداند که زندگی برای یک پسر جوان سیاهپوست چقدر سخت است. باراک اوباما صحبتهایش را با اشاره به قانون «بر سر جای خود ایستادن» و امیدواری برای اینکه این قانون از بین برود به پایان رساند. در قانون «بر سر جای خود ایستادن» به افراد اجازه داده میشود در هنگام احساس خطر، به جای فرار از مهلکه، فرد متجاوز را بکشند. در حالی که در قوانین عادی به افراد پیشنهاد داده میشود تا فرار کنند و از برخورد بدنی بپرهیزند. سخنرانی اوباما واکنشهای منفی فراوانی را به دنبال داشت زیرا نه دخالت عناصر نژادی در این پرونده اثبات شده بود و نه وکلای زیمرمن از قانون «بر سر جای خود ایستادن» برای دفاع از او استفاده کرده بودند. مخالفان اوباما او را متهم به استفاده تبلیغاتی از این پرونده کردند و گفتند او برای رسیدن به اهداف سیاسی خود حاضر است بین مردم تفرقه بیاندازد چیزی که در شبکههای اجتماعی به وضوح آشکار بود. حتی عباس عراقچی سخنگوی وزارت خارجه ایران نیزساکت نماند و گفت این ماجرا فقدان حقوق بشر در آمریکا و تفاوتهای سنگین نژادی را نشان میدهد.
اما این پایان ماجرا برای زیمرمن نخواهد بود، حالا خانواده تریوان در حال تلاش برای به دادگاه کشاندن جورج زیمرمن برای نقض حقوق شهروندی هستند، دادگاهی که ممکن است سالها به طول انجامد.